Historia

Nim wybudowano kościół w Zawiści, we wsi była drewniana dzwonnica. Znajdowała się ona w miejscu dzisiejszej ulicy Odrodzenia Polski 21. Kościół w Zawiści został zbudowany przez ks. Wilhelma Schamperę w roku 1927. Konsekracji dokonał  sufragan wrocławski, ks. bp Wojciech 30 listopada 1927 roku.

Patronem kościoła jest św. Józef Robotnik. Kościół w stylu neobarokowym zaprojektował architekt Hanns Schlicht z Wrocławia. Koszt budowy wyniósł 62 tysiące RM (marek niemieckich). Kościół miał początkowo trzy dzwony, obecnie ma tylko jeden, ponieważ dwa z nich zostały w czasie wojny zabrane na cele wojenne. Chrzcielnicę, figurę Zmartwychwstałego oraz prawdopodobnie ołtarz, wykonał Zakład Artystyczno - Rzeźbiarski Masorz Franciszek z Rybnika. Figura Pana Jezusa Zmartwychwstałego była ukończona w lutym 1955 roku.

Najstarsze księgi metrykalne dotyczące Zawiści są własnością parafii Fałkowice.

Odpust parafialny ku czci św. Józefa Robotnika obchodzony jest w Zawiści w ostatnią niedzielę kwietnia. Tydzień później w dekanacie obchodzony jest odpust w parafii Osowiec-Węgry, gdzie również znajduje się kościół pod tym samym wezwaniem, co w Zawiści.

Kościół w Zawiści (1927). W tle plebania w stanie surowym

Uroczystość konsekracji kościoła (1927)

Dawne wnętrze kościoła

Parafia pod wezwaniem świętego Józefa Robotnika w Zawiści powstała 1 stycznia 1930 roku dekretem erekcyjnym z 13.06.1929 roku, wydanym przez ks. kard. Adolfa Bertrama z Wrocławia. Starania o utworzenie samodzielnej parafii czynione były od roku 1927, kiedy powstała w Zawiści „lokalia” z samodzielnym duszpasterzem, którym został ks. Wilhelm Schampera.

W 1928 roku Kuria Biskupia we Wrocławiu przysłała pismo, że zostanie utworzona Kuracja Zawiść z kilku wiosek przynależących do tej pory do kilku różnych parafii. Zawiść, Kopalina, część Lubnowa i Szubienik przynależały do parafii Fałkowice, Kołoczek i Wałda do parafii Włochy; z parafii Wołczyn przyłączono osadę leśną Markowo; Szum zaś przynależał do parafii Bogacica. Tak więc, w latach 1927 – 1928, Zawiść była „Lokalią” parafii Fałkowice, w latach 1928 – 1929 samodzielną „Kuracją”, a od 1 stycznia 1930 roku „Parafią”.

Akt erekcyjny utworzenia nowej parafii został wydany 13 czerwca 1929, ale jako moc prawną oznaczono datę 01 stycznia 1930 roku. Parafia położona jest w miejscu, gdzie obecnie stykają się ze sobą granice trzech diecezji: opolskiej, wrocławskiej i kaliskiej. Ludność z początku autochtoniczna obecnie na skutek emigracji jest zróżnicowana.

6 października 1950 roku, Administrator Apostolski Śląska Opolskiego w Opolu, wydał dekret wyłączający parafię Zawiść z dekanatu Kluczborskiego i przyłączający ją do dekanatu zagwiździańskiego. Powodem zmiany był wniosek zainteresowanych stron oraz łatwiejsze połączenie z Zagwiździem. Dekret wszedł w życie 6 października 1950 roku.

Do tej pory w parafii były tylko jedne prymicje - w Szumie. Warto jednak wspomnieć O. Methodius M. Mocigembę OFM (franciszkanina), urodzonego 03.09.1915 roku w Szumie. Jako dziecko wyjechał wraz z rodzicami z rodzinnej miejscowości (był spokrewniony z rodziną Langhammer). Śluby zakonne złożył 13 czerwca 1941 roku we Wrocławiu. Przez długie lata przebywał w Rzymie, a po powrocie do kraju w 1995 roku, zamieszkał w klasztorze w Panewnikach.

Kapłanem, który wyszedł z parafii jest ks. Józef Urban, ur. 30 stycznia 1952 roku w Oleśnie Śl., zamieszkały od początku w Szumie. Jego dziadkowie, a po nich jego rodzice, prowadzili karczmę w Szumie. Święcenia kapłańskie przyjął 18 maja 1975 roku. Uzyskał tytuł doktora nauk teologicznych w zakresie misjologii. Wykładał misjologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Nysie, a następnie w Opolu, na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Rozprawę habilitacyjną pt. „Dialog międzyreligijny w posoborowych dokumentach Kościoła” obronił na ATK w Warszawie w roku 1999. Obecnie jest proboszczem parafii w Rogowie Opolskim.

Początkowo mieszkańcy Szumu mieli tylko kapliczkę, która istnieje po dziś dzień i  znajduje się w sąsiedztwie rodziny Olejnik, na przeciw byłego przedszkola. Już na początku XX wieku powstała idea budowy wspólnego kościoła dla dwóch wiosek należących do parafii Bogacica: Wierzchów i Szumu. Mieszkańcy Wierzchów chcieli, aby kościół był zlokalizowany w Wierzchach, na skrzyżowaniu dróg; Szum zaś chciał, aby był bliżej ich miejscowości, tuż przy lesie. Pierwszym planom przeszkodził wybuch I wojny światowej. Kolejną przeszkodą był brak zgody na budowę ze strony proboszcza Bogacicy i Kurii Biskupiej z Wrocławia.

Ponieważ Szum nie ustawał w staraniach o swój kościół, a jednocześnie nie doszło do porozumienia z Wierzchami, mieszkańcy Szumu postanowili wybudować kościół tylko dla swojej wioski. W tym celu udali się do Zawiści, do ks. Wilhelma Schampery z prośbą o pomoc w tej sprawie. Na szczęście dla Szumu, ks. W. Schampera, który rok wcześniej wybudował kościół w Zawiści, wyraził zgodę i postanowił pomóc. Poprzez rodzinę Krystossek z Zawiści nawiązano kontakt z ks. kanonikiem Wilczkiem z Kurii wrocławskiej i uzyskano zgodę na budowę kościoła w Szumie.

Budowa kościoła nie była tak łatwa, jak przypuszczano. Wieś była podzielona. Na pierwszym zebraniu dotyczącym budowy na 70 przybyłych osób tylko 13 było za tym, aby wybudować kościół w Szumie. Ówczesny proboszcz Bogacicy też nie chciał pozbywać się żadnej z wiosek należących do parafii. O tym, jak było to trudne i jak wielkie różnice panowały wśród mieszkańców, świadczy chociażby fakt, że właściciel gruntu, na którym obecnie znajduje się kościół, Piotr Polok, odstąpił go dopiero, gdy mu za niego zapłacono i dodatkowo otrzymał 25 arów innego pola (zrobił to Paweł Piekny).

Kościół budowano ze składek mieszkańców oraz innych dobrodziejów, np. ówczesny karczmarz, Ryszard Urban, dziadek ks. Józefa Urbana, na dobry początek ofiarował 300 marek niemieckich, co wtedy było równowarte 10 krowom. Częściowo środki na budowę zbierano poza wioską (nie wolno było zbierać pieniędzy chodząc po domach), np. krewni rodziny Urban są fundatorami witraży w prezbiterium; wśród fundatorów wymienia się również handlarza żydowskiego pochodzenia, Richarda Eisnera z Wołczyna. Oprócz gotówki ludzie ofiarowali materiał i siłę roboczą. Wiele prac wykonali mieszkańcy sami, bezinteresownie, na chwałę Bożą. Zimą roku 1928 rozpoczęto przygotowywać materiał do budowy. Cegła pochodziła z Kluczborka i Pokoju. Plan kościoła wykonał architekt Jan Vogel z Miechowic. Doradcą był murarz - majster Schram. Dzięki jego pośrednictwu architekt tanio wykonał plany kościoła. Schram jest również ofiarodawcą dwóch figur w kościele. Budowę rozpoczęto w sierpniu 1928 roku. Prowadziła ją firma Hasse z Wołczyna, która za pracę otrzymywała „tygodniówki”. Majstrem był Karol Wilczek z Szumu. Cieśle przez sześć tygodni pracowali za „Bóg zapłać”. Zużyto 220 tysięcy cegieł. Prace prowadzono na tyle sprawnie, że już w listopadzie 1928 roku kościół był w stanie surowym. Ołtarze robił rzeźbiarz Frasek z Kuniowa. Ambonę i balaski oraz ławki robił Tomasz Krystossek z Zawiści. Balustradę na chórze cieśle z Szumu wykonali bezpłatnie. Witraże zafundowały rodziny Finster i Białas, krewni rodziny Urban. Kościół był malowany przez malarza plastyka z Kluczborka. Paramenty liturgiczne zakupiono za środki z ofiar mieszkańców. Meble do zakrystii wykonał po II wojnie stolarz z Bogacicy za 9 tysięcy zł. 30 grudnia 1928 roku pierwszą mszę św. odprawił tu ks. kanonik Wilczek.

Odpust obchodzony jest około 17 września, gdy przypada franciszkańskie święto ku czci Stygmatów św. Franciszka.

Uwieńczeniem wszystkich starań i prac wykonanych przy kościele w Szumie była uroczystość konsekracyjna, która odbyła się 10 sierpnia 2014 roku, a której przewodniczył ordynariusz opolski, ks. bp Andrzej Czaja. Uroczystość poprzedziło duchowe przygotowanie, które prowadził o. Justyn OFM. Mszę konsekracyjną przy licznym udziale parafian z Szumu, Zawiści i okolicznych miejscowości, koncelebrowali razem z księdzem biskupem: proboszcz parafii ks. Jerzy Tomeczek, poprzedni proboszcz ks. Joachim Bomba, o. Justyn OFM i proboszcz z Bogacicy ks. Piotr Gołąbek.

Na uroczystości przybyli kapłani dekanatu zagwiździańskiego oraz ks. Józef Urban i ks. Tadeusz Oślizło; grała orkiestra z parafii Rozwadza. W ołtarzu umieszczono relikwie Świętych Pierwszych Męczenników Rzymskich. Na zakończenie dokument konsekracyjny kościoła podpisali oprócz księdza biskupa i proboszcza parafii, przedstawiciele wioski: Robert Kołodziej, Hubert Olejnik i Regina Schudok.

Po zakończonych uroczystościach, w sali wiejskiej odbyło się przyjęcie dla zaproszonych gości, wśród których byli przedstawiciele firm i osoby szczególnie zaangażowane w remont kościoła oraz mieszkańcy Szumu, którzy wcześniej wyrazili chęć udziału w przyjęciu.

Gość Opolski 35/2014 

Problemy mamy tutaj takie jak w wielkich metropoliach – mówi ks. proboszcz Jerzy Tomeczek.

Zawiść i Szum  

zdjęcia Andrzej Kerner/ Foto Gość Kościół w Szumie po remoncie jak nowy

W niedzielę 10 sierpnia bp Andrzej Czaja poświęcił kościół pw. Stygmatów św. Franciszka w Szumie. – Po remoncie ze starego kościoła zostały praktycznie tylko mury, ławki i posadzka – mówi ks. proboszcz Jerzy Tomeczek. W ciągu trzech miesięcy dzięki społecznej pracy i ofiarności parafian udało się przeprowadzić tak wiele prac remontowych, że nie ma szans ich tutaj wymienić.

Dachy, ołtarz i 1500 sztachet

Od wymiany dachów na kościele i wieży, przez wszelkie instalacje, po remont organów. – Kończyliśmy w sobotę 9 sierpnia wieczorem. Mobilizacja parafian była wielka. Miejscowi fachowcy pracowali za darmo. 28 dzieci pomalowało 1500 nowych sztachet w płocie. Kobiety tak się zawzięły, że przez kilka dni szlifowały posadzkę, która wygląda jak nowa. Odczyszczenie tylko jednego żyrandola zajmowało trzem osobom cały dzień, od rana do wieczora.

A żyrandoli mamy 8 – wylicza ksiądz proboszcz. Całkowity koszt remontu kościoła i organów w Szumie wyniósł niemal pół miliona złotych. 190 tys. parafia pozyskała dzięki projektowi unijnemu, 160 tys. wyłożyli parafianie (w Szumie jest ich oficjalnie 350). Na resztę złożyli się prywatni darczyńcy (jedna z rodzin ufundowała nowy ołtarz za 30 tys.). Ciekawostka, projekty unijne dla parafii św. Józefa w Zawiści, do której należy filialny kościół w Szumie, pisze sam proboszcz. – Bez pieniędzy unijnych nie dalibyśmy rady – przyznaje. Podobne remonty na zbliżoną kwotę, także ze wsparciem unijnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, przeszedł kościół parafialny w Zawiści. Determinacja mieszkańców Szumu i troska o własny kościół nie dziwi. Kiedy stawiali go w latach 1928–1929, musieli o zgodę na budowę starać się „swoimi kanałami” w kurii wrocławskiej, ponieważ sprzeciwiał się jej proboszcz z Bogacicy, do której wtedy Szum należał. Pieniądze (300 marek – równowartość 10 krów) na początek budowy dał ówczesny karczmarz w Szumie – Ryszard Urban, dziadek ks. Józefa Urbana, proboszcza z Rogowa i profesora Wydziału Teologicznego UO. A budowę kościoła w Szumie (jak i w Zawiści) prowadził pierwszy tamtejszy samodzielny duszpasterz ks. Wilhelm Schampera – wujek dzisiejszego proboszcza ks. Jerzego Tomeczka.

Wielkomiejskie problemy

Parafia Zawiść leży na styku trzech diecezji: opolskiej, kaliskiej i archidiecezji wrocławskiej. – Stąd wszędzie jest daleko. Ale mamy te same problemy, co w wielkich miastach – mówi proboszcz. Demografia: kiedy ks. Tomeczek 19 lat temu rozpoczynał pracę w Zawiści, parafia liczyła 950 osób, dzisiaj niecałe 780. W latach 70. XX w. było prawie 1,5 tys. ludzi. – Kiedy przyszedłem, były tu dwie szkoły i dwa przedszkola. Teraz ani szkoły, ani przedszkola – mówi. Jest Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dziewcząt, w którym ksiądz jest katechetą. Emigracja rodzi problemy nie tylko demograficzne, ale także moralne: na przykład rozpad małżeństw. Z kolei ci, którzy wprowadzają się do położonych w borach stobrawskich wiosek parafii Zawiść, izolują się od społeczności, np. nie wpuszczają nawet księdza na kolędę. W zaradzaniu problemom duszpasterskim wspiera księdza rada parafialna – wspólna dla Zawiści i Szumu, ale z odrębnym rozliczeniem finansowym dla obydwu kościołów. – Jestem blisko ludzi, jestem z nimi. Oni to wiedzą i czują – mówi proboszcz z Zawiści. Proboszcz cieszy się, że ostatnio powstała w parafii wspólnota Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Postulat rozpoczęły w nim 24 osoby. Podczas odpustu w Szumie (21 września) wprowadzone zostaną do kościoła relikwie św. Franciszka z Asyżu. Fragment habitu świętego Biedaczyny podarował parafii generał franciszkanów. Od trzech lat rozwija się kult Matki Bożej Fatimskiej. – Kościół tutaj żyje, a ludzie są oddani swoim kościołom i dumni z nich. Bez kościołów nie byłoby w ogóle życia w naszych wioskach. Całe ich życie kulturalne toczy się w parafii – mówi ks. Jerzy Tomeczek.

ocalic-od-zapomnienia