POKUTA

Warunki dobrej spowiedzi:

• Rachunek sumienia
• Żal za grzechy
• Mocne postanowienie poprawy
• Szczera spowiedź
• Zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu 

Rachunek sumienia:

• dla dorosłych
• młodego chrześcijanina

Rachunek sumienia dla dorosłych

,,Droga do Nieba' - Modlitewnik opracowany przez kapłanów Diecezji Opolskiej, Opole 1983, s. 258-262.

Wstęp:

I. Ostatni raz spowiadałem się...

• Spowiedź moja była szczera, nie zapomniałem i nie zataiłem grzechu ciężkiego.
• Odprawiłem zadaną pokutę i naprawiłem wyrządzoną krzywdę

II. Sprawozdanie z pracy nad sobą:

• W okresie od ostatniej spowiedzi starałem się o to, by...
• Osiągnąłem... (np. niewiele, dlatego, że...)

Przykazanie pierwsze 'Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną'

• Opuszczałem modlitwy codzienne
• Niedbale z roztargnieniem odmawiałem je
• Przez dłuższy czas w ogóle się nie modliłem
• Dobrowolnie wątpiłem o prawdach wiary. O jakich?
• Publicznie krytykowałem prawdy wiary (w jaki sposób?)
• Wstydziłem się swojej wiary
• Zaparłem się wiary (w jaki sposób?)
• Nie starałem się o pogłębienie wiedzy religijnej przez słuchanie kazań, czytanie czasopism i książek religijnych
• Nie ufałem Bogu
• Grzeszyłem zuchwale, licząc na przebaczenie Boże
• Narzekałem na Pana Boga
• Poddawałem się rozpaczy i zwątpieniu
• Wierzyłem w zabobony i wróżby
• Znieważyłem osoby duchowne oraz miejsca i rzeczy poświęcone (kościoły, cmentarze krzyże, obrazy itp.)
• Przeszkadzałem drugim w spełnianiu praktyk religijnych (w rodzinie, w pracy zawodowej)
• Więcej niż sprawy Boże i swojej duszy ceniłem pieniądz, wygody, przyjemności sport itp.
• Wdawałem się w dyskusje na tematy religijne z osobami wrogo nastawionymi do wiary.

Przykazanie drugie 'Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremnie'

• Wymawiałem imiona święte bez uszanowania, w żartach, gniewie
• Bluźniłem przeciw Bogu i Świętym, wyrażając się obelżywie i drwiąco
• Nie dotrzymałem przysięgi, ślubu złożonego Bogu
• Przysięgałem niepotrzebnie, złożyłem fałszywą przysięgę (czy naprawiłem wyrządzoną przez to krzywdę?). Świętokradzko przyjąłem Sakramenty św. (które?)
• Przeklinałem kogoś (dlaczego?)
• Rozmawiałem o sprawach religijnych w sposób lekceważący

Przykazanie trzecie 'Pamiętaj, abyś dzień święty święcił'

• W niedzielę i święta nakazane opuściłem z własnej winy Mszę św. (ile razy?)
• Spóźniłem się na Mszę św.
• We Mszy św. nie brałem czynnego udziału (wspólna modlitwa, śpiew, słuchanie słowa Bożego, zwracanie uwagi na poszczególne części Mszy św.)
• Przeszkadzałem innym w skupieniu modlitewnym, nieodpowiednio zachowywałem się
• Bez koniecznej potrzeby w niedzielę i święta ciężko pracowałem
• Znieważyłem dzień święty przez pijaństwo i udział w grzesznych zabawach i rozrywkach
• Nie poświęciłem wolnego czasu rodzinie, starym rodzicom, chorym.
• Nie bratem udziału w nabożeństwach: Gorzkie żale, Droga krzyżowa, roraty, nabożeństwa majowe, czerwcowe, różańcowe, Wielki Tydzień, choć mogłem to uczynić
• Nie starałem się o wytworzenie nastroju religijnego w rodzinie w niedziele i święta
• Nie brałem udziału w życiu parafialnym (misje, rekolekcje, procesje, ofiary na utrzymanie świątyni, na Seminarium Duchowne, KUL)

Przykazanie czwarte 'Czcij ojca twego i matkę swoją'

I. Obowiązki względem rodziców:

• Rodzicom swoim nie okazywałem miłości i szacunku, nie modliłem się za nich, nie pamiętałem o rocznicy śmierci
• Nie słuchałem ich rad
• Odnosiłem się do rodziców w sposób ubliżający, kłóciłem się z nimi, biłem ich Mówiłem o nich źle
• Nie starałem się pomóc moim starym rodzicom
• Byłem w niezgodzie z rodzeństwem

II. Obowiązki rodziców:

• Nie bałem o moralne wyrobienie i religijne wychowanie swych dzieci (modlitwa Msza św. w niedziele i święta, uczęszczanie na lekcje religii, przyjmowanie Sakramentów św.
• Nie starałem się o współpracę z duszpasterzem w katechizacji dzieci
• Nie dawałem im dobrego przykładu w spełnianiu obowiązków religijnych w pracy zawodowej, współżyciu z sąsiadami, w życiu rodzinnym itp.
• Nie poświęcałem dzieciom czasu, nie interesowałem się ich problemami życiowymi, nie pamiętałem o urodzinach, imieninach itp.
• Nie dbałem o ich wykształcenie utrzymanie i odpoczynek.
• Nie starałem się ich kochać i traktować jednakowo
• Byłem niesprawiedliwy w karaniu
• Rozpieszczałem swoje dzieci przez spełnianie wszystkich ich zachcianek
• Nie wyłączałem telewizora w czasie modlitwy
• Nie starałem się o wspólną modlitwę, o czytanie Pisma św., rozmowy religijne w rodzinie oraz n znaki wiary w mieszkaniu (krzyż, obraz)
• Byłem obojętny na to, z kim się moje dziecko przyjaźni
• Od dzieci nie wymagałem odpowiedniego szacunku dla rodziców, kapłanów, nauczycieli, ludzi starszych, dla każdego człowieka
• Krytykowałem niesprawiedliwie duchowieństwo
• Nie było między nami (mężem i żoną) współpracy w wychowaniu dzieci
• Wtrącałem się w pożycie małżeńskie dzieci, powodując konflikty rodzinne
• Będąc ojcem chrzestnym (matką chrzestną) nie wypełniałem swoich obowiązków wobec chrześniaków

III. Obowiązki małżonków:

• Nie kochałem szczerze żony (męża). Nie troszczymy się wspólni? o swoje upodobania, pragnienia, zdrowie
• Nie pomagamy sobie nawzajem
• Nie modlimy się za siebie
• Nie poczuwam się do odpowiedzialności za uświęcenie i zbawieni? współmałżonka
• Ukrywaliśmy przed sobą ważne sprawy
• Nie dbaliśmy o siebie by się nawzajem podobać
• Byliśmy samolubni
• Nie pamiętałem o rocznicach (ślubu, urodzin, imienin), o dniach znaczących dla współmałżonka
• Utrudnialiśmy sobie życie przez zły humor, kaprysy, gniew i niecierpliwość
• Rozjątrzaliśmy niezgodę opowiadając innym o tym, co nas dzieli
• Nie dochowaliśmy wierności małżeńskiej
• Unikaliśmy potomstwa w sposób grzeszny
• Dla własnej wygody ograniczaliśmy liczbę naszych dzieci
• Usunęłam ciążę namawiałem do tego, współdziałałem
• Dom nasz nie był wzorem i przykładem życia chrześcijańskiego.

IV. Obowiązki względem Ojczyzny:

• Nie szukałem szczerze dobra swojego Kraju
• Nie spełniałem solidnie swoich obowiązków
• Nie umiałem wyzbyć się nienawiści, by być z tym, co łączy, a nie co dzieli
• Nie pracowałem sumiennie
• Nie żyłem dobrze z towarzyszami pracy. Nie dałem młodszym dobrego przykładu
• Szerzyłem zło w środowisku pracy (przekleństwa, wulgarne słowa, alkohol)
• Patrzyłem przez palce na zło, aby mieć spokój
• Zapłata, którą dawałem, była niesprawiedliwa
• Pominąłem pracowników w awansie. Zmuszałem podwładnych do pracy ponad siły

Przykazanie piąte 'Nie zabijaj'

• Szkodziłem sobie na zdrowiu (przez nadmiar jedzenia, picia, zwłaszcza alkoholu, palenie tytoniu, przeciążenie pracą, lekceważenie potrzeby snu, wypoczynku)
• Zbyt lekkomyślnie narażałem swoje zdrowie i życie
• Nie wykorzystałem urlopu, wczasów i pobytu w sanatorium na wypoczynek lub leczenie
• Usiłowałem popełnić samobójstwo
• Życzyłem sobie lub bliźnim śmierci
• Żywię do bliźnich nienawiść, niechęć
• Zabiłem człowieka
• Pobiłem bliźniego, pokaleczyłem
• Gorszyłem bliźnich swoim postępowaniem
• Szkodziłem bliźniemu
• Namawiałem innych do grzechu (jakiego?)
• Narażałem swoje zdrowie i życie oraz bliźnich przez prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwym, a także przez przekraczanie przepisów bezpieczeństwa na drodze, przy pracy
• Nie szanowałem środowiska naturalnego, które jest darem Bożym dla wszystkich ludzi
• Niszczyłem drzewa i kwiaty, zaśmiecałem parki, lasy, góry, rzeki i drogi
• Znęcałem się nad zwierzętami
• Odmówiłem bliźniemu pomocy
• Gardziłem drugimi
• Cieszyłem się z ich niepowodzeń i nieszczęść
• Wyśmiewałem się z bliźniego, przezywałem go
• Pragnąłem zemścić się na bliźnich
• Nie modliłem się za bliźnich, za błądzących, za nieprzyjaciół, za osobistych wrogów
• Nie przebaczyłem im w sercu swoim
• Nie upominałem błądzących
• Dałem im zły przykład
• Nie odwiedzałem chorych
• Nie pomagałem biednym
• Nie pocieszałem smutnych
• Nie podnosiłem na duchu wątpiących
• Krzywdy niecierpliwie znosiłem
• Spory rodzinne i sąsiedzkie złośliwie wnosiłem do sądu

Przykazanie szóste i dziewiąte 'Nie cudzołóż', 'Nie pożądaj żony bliźniego twego'

• Nie miałem należytego poszanowania dla ciała i jego sił rozrodczych
• Miałem upodobanie w myślach, wyobrażeniach i pragnieniach nieskromnych
• Czytałem podniecające książki i czasopisma
• Przekazywałem je innym
• Oglądałem zdjęcia pornograficzne i dawałem je innym
• Prowadziłem nieprzyzwoite rozmowy
• Popełniałem uczynki nieczyste, sam, z inną osobą
• Nie jestem gotów odsunąć od siebie okazji do grzechu
• Nie miałem należytego poszanowania dla płci odmiennej, w ubiorze i zachowaniu się
• Nie przestrzegałem rozumnej wstydliwości
• Brakiem skromności pobudzałem innych do grzechu

Przykazanie siódme i dziesiąte 'Nie kradnij', 'Nie pożądaj domu bliźniego twego ani żadnej rzeczy, która jego jest'

• Przywłaszczyłem sobie cudzą rzecz (prywatną, społeczną, jakiej wartości), owoce cudzej pracy lub zasługi innego człowieka
• Zabierałem innym czas, każąc na siebie czekać
• Wyrządziłem szkodę przez lenistwo, spóźnialstwo, niedotrzymanie umowy, ustalonych terminów
• Zatrzymałem rzecz znalezioną, pożyczoną
• Nie oddawałem długu w terminie
• Kupiłem rzecz skradzioną
• Pozwoliłem się przekupić
• Zniszczyłem cudzą własność
• Zaniedbałem dopilnowania rzeczy będących własnością społeczną
• Oszukałem bliźniego (np. w handlu, na mierze, na wadze, w jakości towaru)
• Byłem chciwy, zazdrosny, pożądałem dobra cudzego.

Przykazanie ósme 'Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu twemu'

• Skłamałem (jaka z mojego kłamstwa powstała szkoda?)
• Posądziłem lekkomyślnie
• Bez potrzeby mówiłem o wadach, grzechach bliźnich (obmowa)
• Oczerniłem bliźniego, opowiadając o nim nieprawdziwe złe rzeczy
• Byłem obłudny wobec bliźniego
• Nie zachowałem powierzonych mi tajemnic
• Wyrządziłem przez to komuś krzywdę.

Przykazania kościelne

• Zaniedbałem spowiedź raz w roku i Komunię św. w czasie wielkanocnym
• W Wielkim Poście brałem udział w zabawach tanecznych.
• Nie zachowałem przepisanych przez Kościół postów.

Pytania końcowe

• Czy od ostatniej Spowiedzi św. poprawiłem się? Jaki grzech popełniam najczęściej? Dlaczego?

Rachunek sumienia młodego chrześcijanina

,,Droga do Nieba'. Modlitewnik opracowany przez kapłanów Diecezji Opolskiej, Opole 1983, s. 253-258.

Wstęp:

• Ostatni raz przystąpiłem do Sakramentu Pokuty przed...
• Nie zapomniałem i nie zataiłem grzechu ciężkiego
• Wypełniłem pokutę, naprawiłem krzywdę i szkodę
• Starałem się pracować nad...

I. Bóg - Stwórca i Ojciec wszystkich

• Kim jest dla mnie Bóg? Czy on jest źródłem i celem mojego życia?
• Czy nie usiłuję tworzyć sobie obrazu Boga na miarę własnego postępowania?
• Czy staram się poznawać Go coraz głębiej (nauka religii, czytanie Pisma św. i książek religijnych, słuchanie kazań i konferencji, katecheza dorosłych)
• Czy z Bogiem rozpoczynam dzień i kończę go modlitwą?
• Jaka jest moja modlitwa, świadoma czy mechaniczna?
• Czy wiara ma wpływ na moje decyzje życiowe? W jakim stopniu?

II. Jezus Chrystus - Zbawiciel nasz i Pan wszechświata

'To jest mój Syn wybrany, Jego słuchajcie' (Łk 9, 35).
Od chrztu należę do Chrystusa Pana:

• Co robię by poznać coraz lepiej Jezusa Chrystusa?
• Czy czytam Pismo św.?
• Czy żyję w przyjaźni z Chrystusem, starając się o życie w łasce?
• Jak często zwracam się do Chrystusa w osobistej modlitwie?
• Czy dążę do częstego jednoczenia się z Chrystusem w świętej Komunii?
• Czy potrafię się wyrzec czegokolwiek dla wprowadzenia w życie wymagań Ewangelii?
• Jak często przystępuję do sakramentu pokuty, by odnowić lub pogłębić łaskę chrztu? Jak się przygotowuję, jak za grzechy pokutuję?
• Czy nie uciekam przed ewentualnym powołaniem Bożym do posługiwania w kapłaństwie, w życiu zakonnym lub w działalności misyjnej
• Czy nie odciągam innych od urzeczywistnienia powołania kapłańskiego lub zakonnego
• Czy pamiętam, że do wiernej i ofiarnej miłości małżeńskiej należy przygotowywać się od młodych lat?

III. Duch Święty żyjący w Kościele i Odnowiciel świata

• Czy przyjąłem sakrament bierzmowania, który daje pełniejszy udział w posłannictwie Chrystusa?
• Jak wygląda moja współpraca w szerzeniu Ewangelii w moim środowisku i w krajach misyjnych?
• Czy umiem odważnie świadczyć o Chrystusie i bronić Jego Ewangelii?
• Czy swoją postawą i postępowaniem nigdy nie zaparłem się Chrystusa?
• Czy nie naśmiewałem się z wartości religijnych?
• Czy znieważałem osoby, miejsca i przedmioty Bogu poświęcone?

,,Wszyscy zostaliśmy napełnieni jednym Duchem... Wy przeto jesteście ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami'(1 Kor 12, 13.27)

• Czy mówiąc o Kościele myślę 'my', a nie 'oni'?
• Czy usiłuję lepiej poznać Kościół Powszechny rozsiany po całej ziemi?
• Czy swoim życiem przyczyniam się do wzrostu świętości Kościoła?
• Czy pamiętam, że grzesząc zadaję rany Kościołowi?
• Czy brałem udział w życiu parafialnym (misje, rekolekcje, procesje)?
• Czy brałem udział w innych nabożeństwach (Gorzkie żale, Droga krzyżowa, nabożeństwa majowe, różańcowe, Wielki Tydzień)?
• Czy jestem świadom swojej odpowiedzialności za parafię (ofiary materialne, troska o chorych, osamotnionych, zaniedbane dzieci)?
• Czy służę parafii swoją wiedzą, zdolnością i pomocą?
• Jak wygląda moja niedziela?
• Czy niedziela jest dla mnie Dniem Pańskim, dniem radości ze zmartwychwstania Chrystusa, dniem wspólnoty parafialnej i rodzinnej, dniem modlitwy i wypoczynku, dniem dobrych uczynków?
• Czy zawsze w niedziele i święta uczestniczę we Mszy św.
• Czy jest to uczestnictwo czynne - przez wspólny śpiew, modlitwę i odpowiedzi, przez współ ofiarowanie z Chrystusem i przyjęcie Komunii św.?
• Czy spóźniam się na Mszę św.? Dlaczego?
• Jak słucham słowa Bożego i staram się je wypełniać?

IV. Życie w rodzinie, w społeczności

'Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził' (Syr 3, 3-4).

• Jak odnoszę się do rodziców i innych starszych w rodzinie?
• Czy ich szanuję? Czy modlę się za nich? Czy im pomagam? Czy jestem im posłuszny?
• Czy jestem im wdzięczny za ich codzienny trud dla mnie?
• Czy nie sprawiam im przykrości?
• Jak odnoszę się do rodzeństwa?
• Czy przyczyniam się do zgody we wzajemnej miłości w naszej rodzinie?
• Czy jestem życzliwy dla wszystkich?
• Czy dostrzegam potrzebujących pomocy?
• Jak odnoszę się do ludzi starszych, kalek i chorych?
• Czy odwiedzałem chorych, pocieszałem smutnych i przygnębionych, pomagałem słabszym?
• Czy umiem stanąć w obronie słabszych i pokrzywdzonych?
• Czy jestem wdzięczny za pomoc mi udzieloną?
• Czy starałem się wprowadzać zgodę, pokój; zaufanie i miłość między ludźmi?
• Czy wszczynałem kłótnie i bójki?
• Czy wybuchałem gniewem?
• Czy potrafię tak jak Chrystus przebaczać innym?
• Czy szkodziłem innym na zdrowiu? W jaki sposób?
• Czy narażałem cudze i własne życie lub zdrowie nie przestrzegając przepisów drogowych i innych, chroniących życie i zdrowie ludzkie?
• Czy namawiałem innych do picia alkoholu lub palenia papierosów?
• Czy nakłaniałem innych do złego? Do jakiego zła?
• Czy byłem wspólnikiem grzechu innych ludzi?
• Czy zgorszyłem kogoś słowem lub nieodpowiednim zachowaniem się?
• Czy umiem poważnie, z godnością i szacunkiem mówić o sprawach ludzkiej miłości, małżeństwa, macierzyństwa i ojcostwa?
• Czy mam odwagę przeciwstawiać się poniżającemu mówieniu o tych wartościach?
• Czy staję w obronie prawa do życia dzieci nienarodzonych?
• Czy namawiałem do przerywania ciąży?
• Czy usunęłam ciążę?
• Czy przywłaszczyłem sobie cudzą rzecz?
• Czy oddawałem pożyczone książki lub przedmioty?
• Czy naprawiłem już wyrządzone szkody i wyrównałem krzywdy?
• Jak odnoszę się do dobra społecznego? Czy niszczyłem przedmioty publicznego użytku (np. wagony; ławki, kosze na śmieci, trawniki itp.)?
• Czy dotrzymuję danego słowa?
• Czy dochowuję powierzonych mi tajemnic?
• Czy byłem fałszywy, obłudny? Mówiłem bez potrzeby o wadach i grzechach bliźniego (obmowa)?
• Czy oczerniałem bliźniego, opowiadając o nim nieprawdziwe złe rzeczy?

V. Ja sam - człowiek należący do Chrystusa

• Czy jestem świadom godności człowieka i chrześcijanina?
• Jako człowiek i chrześcijanin stworzony jestem i powołany przez Boga do ciągłego rozwoju.
• Czy i jak rozwijam swe możliwości intelektualne i duchowe?
• Czy naukę traktuję jako poważne przygotowanie się do spełnienia przyszłych zadań w życiu?
• Czy sumiennie wykonuję swoją pracę zawodową?
• Czy ulegam lenistwu, niedbalstwu, lekkomyślności?
• Czy szczerze szukam prawdy, nawet za cenę wielkiego wysiłku?
• Jakie jest zasadnicze nastawienie i dążenie mojego życia?
• Jakie są moje pragnienia, ideały i cele?
• Czy to, co kocham, jest prawdziwą wartością, zdolną rozwinąć mnie ku pełni człowieczeństwa?
• Jak troszczę się o zdrowie, higienę i rozwój mego ciała?
• Czy pamiętam o godności mojego ciała, uświęconego przez chrzest, bierzmowanie i Eucharystię?
• Czy moje zachowanie się wobec siebie samego jest zawsze czyste i godne człowieka i dziecka Bożego?
• Czy szkodzę sobie na zdrowiu piciem alkoholu lub paleniem tytoniu?
• Czy w jedzeniu i piciu zachowuję umiar?
• Czy jestem wybredny?
• Czy narażałem lekkomyślnie własne życie lub zdrowie? W jaki sposób?
• Czy umiem panować nad językiem? Jakże są moje rozmowy? Czy są one godne dziecka Bożego i ucznia Chrystusa?
• Czy przeklinam, używam słów wulgarnych, ordynarnych, gorszących? 
  

VI. Świat materialny - stworzony przez Boga dla dobra wszystkich

• Czy cenię i ochraniam przyrodę - stworzenie i dar Boży dla wszystkich ludzi?
• Czy dostrzegam dobro i piękno świata i dziękuję za nie Bogu?
• Czy niszczyłem drzewa i kwiaty?
• Czy zaśmiecałem parki, lasy, góry i rzeki?
• Czy znęcałem się nad zwierzętami?
• Czy troszczyłem się o rzeczy mi powierzone?
• Czy umiem szanować cudzą pracę i jej wyniki?
• Jak dbam o rzeczy przeznaczone do osobistego użytku: o ubranie, obuwie, książki, zeszyty, przybory szkolne?
• Czy w sposób pogardliwy odnoszę się do wartości materialnych, doczesnych?
• Czy przeceniam wartość materialnego świata?
• Czy pieniądz i dobrobyt są dla mnie bezwzględnym celem życia?
• Czy w moim życiu dominuje nastawienie na dawanie, czy raczej na branie? Czy stawiam na pierwszym miejscu moje zadania, które mam w życiu wykonać, czy przyjemność i osobistą korzyść?